دانستنیهای ورزشی

اگر شما ورزش نمی کنید و درانجام آن تردید دارید، به خاطر این موضوع که نگران هستید بعد از رهایی ورزش عضلات شما به چربی تبدیل می شوند، اشتباه بزرگی می کنید. اگر شما ورزش نمی کنید و درانجام آن تردید دارید، به خاطر این موضوع که نگران هستید بعد از رهایی ورزش عضلات شما به چربی تبدیل می شوند، اشتباه بزرگی می کنید. عضلات هیچ گاه به چربی تبدیل نمی شوند. وقتی شما ورزش می کنید، ماهیچه ها یتان حجیم تر و قوی تر می شوند زیرا ورزش باعث می شود واحدهای سازنده پروتئین بنام اسیدهای آمینه در ماهیچه ها جمع شوند. در طی فعالیت روزانه، اسیدهای آمینه از ماهیچه ها وارد جریان خون شده و بعد از مدتی مجدداً وارد عضله می شوند. ورزش مهمترین عامل، برگشت مجدد اسیدهای آمینه به عضله است. زمانیکه شما ورزش کردن را رها می کنید، اسید آمینه کمتری به سمت ماهیچه بر می گردد و در نتیجه عضلات کوچک می شوند و اسید آمینه هایی که نتوانند وارد عضله شوند توسط کبد از جریان خون برداشته می شوند. زمانی که ذخیره پروتئینی بدن شما تکمیل می شود و راهی برای ذخیره کردن پروتئین اضافی وجود ندارد، کبد پروتئین اضافی را به چربی تبدیل می کند یا آنها را صرف تولید انرژی می کند. به همین دلیل با توقف ورزش، چاق می شوید. در این موقع شما متناسب با وضعیت بدنی خود بایستی غذای کمتری مصرف کنید تا دچار چاقی نشوید. در هنگام ورزش نیاز شما به مواد غذایی بخصوص غذاهای پروتئین دار مثل انواع گوشت، تخم مرغ، لبنیات و حبوبات افزایش می یابد تا عضله سازی به شکل مناسب انجام شود. دوباره می گوییم که با توقف ورزش هیچگاه عضله به چربی تبدیل نمی شود. ● نیاز به آب و املاح در ورزشکاران ▪ ارزیابی نیاز نرمال به آب دریافت آب برای حیات لازم است و حتی ضروری تر از انرژی است، زیرا اگر بدن قادر است بدون دریافت غذا چندین هفته زنده بماند ، بدون دریافت آب نمی تواند بیش از چند روز به زندگی ادامه دهد.� ونسان� عقیده دارد: پیری و چروکیدگی ناشی از هدر رفتن آب یک بدن جوان است. بدن نوزادان دارای ۸۵ درصد آب است، در صورتی که در ترکیب بدن یک فرد پیر حداکثر ۶۰ درصد آب وجود دارد. نیاز به آب دائمی بوده و با مقدار آبی که بدن از دست می دهد متناسب است. از طرف دیگر مقدار آب مورد نیاز بر حسب ترکیب رژیم غذایی، درجه حرارت محیط، کار عضلانی و ... تغییر می کند. با افزایش فعالیت ورزشکار آب هدر رفته از بدن او بیشتر شده در نتیجه نیاز او به آب نیز افزایش می یابد. پس سن ورزشکار، میزان فعالیت او، درجه حرارت محیط، نوع غذایی که خورده است و بسیاری از عوامل دیگر بر نیاز او به آب مؤثر است که اگر تأمین نشود، خصوصاً در طول مسابقه، اثرات سوئی بر کیفیت عملکرد ورزشکار دارد. بقیه مطلب در ادامه متن برای تعیین میزان نیاز به آب در شرایط طبیعی، بدون در نظر گرفتن گردش و دفع آب ناشی از فعالیت ورزشی سنگین، می توان فرمول cc ۱=۱ کیلو کالری ( به ازای هر کیلو کالری دریافتی نیاز به یک سانتیمتر مکعب است) را به عنوان نیاز منطقی پذیرفت. یا می توان گفت که وقتی رژیم غذایی تأمین کننده ۳۵۰۰ کیلو کالری انرژی باشد نیاز به آب cc ۳۵۰۰ است. به طور کلی، آنچه مطرح می باشد این است که تنها دریافت آب نباید در نظر گرفته شود بلکه آنچه باید مورد توجه باشد دفع آب است زیرا باید به اندازه کافی آب نوشید تا برای حداقل ۵/۱ لیتر دفع ادراری در روز کافی باشد. تا کلیه ها به راحتی مواد زائد را دفع کنند. یک راه ساده برای تامین آب بدن ورزشکار این است که قبل و پس از مسابقه او را وزن کنیم و به ازاء هر نیم کیلو کاهش وزن دو لیوان نوشیدنی به او بدهیم. بهتر است بجای آب ساده، آب میوه تازه و خنک با مقدار خیلی کم نمک افزوده(آب پرتقال یا آب گوجه فرنگی با کمی نمک) در اختیارش قرار گیرد چون آب خنک سریعتر جذب شده و به علاوه ویتامین C از دست رفته سدیم و کلر هم تامین می شود. ▪ دریافت آب و فعالیت: - فعالیت های عضلانی با از دست دادن آب برای تنظیم درجه حرارت بدن همراه است و هر چه فعالیت سنگین تر و طولانی تر باشد مقدار اتلاف آب بیشتر است. - فعالیت عظلانی با تغییرات همودینامیک (افزایش جریان خون و افزایش فشار خون) که در نتیجه آن حجم پلاسما ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش می یابد همراه است. کاهش زیاد آب بدن موجب کاهش توان کار بدن می شود (از دست دادن ۲ درصد مایع، معادل ۵/۱ لیتر برای یک فرد ۷۰ کیلوگرمی، موجب کاهش ۲۰ درصد، و از دست دادن ۴ درصد مایع موجب کاهش ۴۰ درصد توان کاری است) بنابراین لازم است یک �سیاست آب� برقرار نماییم، به نحوی که به افراد عادت دهیم قبل از تشنگی آب بنوشند ( زیرا تشنگی یک علامت تأخیری کمبود آب است) تا به منظور جلوگیری از کاهش آب بدن حتی الامکان ذخیره کافی آب در بدن موجود باشد. بر اساس تجربیاتی که در سالهای اخیر انجام شده، می توانیم توصیه کنیم که در مدت سه ساعت قبل از شروع فعالیت، در درجه حرارت معمولی ۵۰۰ تا ۷۵۰ میلی لیتر آب به تدریج نوشیده شود تا موجب سوء هضم نشود. با وجود این توصیه می گردد که از نیم ساعت قبل از شروع فعالیت مسابقاتی یا تمرینی مایعات نوشیده نشود. ● آشامیدنی ها الف) آب: تنها آشامیدنی واقعاً لازم است. سایر نوشیدنیها نیز تأمین کننده آب به نحوی است که برای مصرف کننده دلپذیرتر باشد. آب آشامیدنی باید خنک، صاف، شفاف، بی بو و دارای اکسیژن (کیفیت لازم برای هضم خوب) و کمی املاح باشد. آب نباید مواد سمی یا میکرب داشته باشد.قبل از استفاده از آب چشمه یا چاه باید آب مورد آزمایش قرار گیرد. برای بهبود طعم آبهایی که طعم نامطلوب دارند می توان اقدامات زیر را انجام داد: - خنک کردن آب؛ - افزودن آب میوه های اسیدی (لیمو)؛ - افزودن شربت ها - افزودن آب میوه های تغلیظ شده (انگور، سیب). ب) آب های معدنی: کیفیت طعم آنها اغلب بهتر از آب شهرهاست. اما تمام آنها ویژگی های آب آشامیدنی را ندارند. آبهای گازدار و آبهای دارای مقادیر زیاد املاح: این آبهای دارای خصوصیات و اثر دارویی غیرقابل چشم پوشی هستند، آنها را نباید مانند آب معمولی استفاده کرد. نوشیدن آنها فقط در شرایط خاص مجاز است. با وجود این خواهیم دید که بعد از فعالیت بدنی زیاد، این نوع آبها برای جبران ذخایر قلیایی بدن و از بین بردن اسیدوز ایجاد شده به دلیل خستگی استفاده می شوند. ج) آشامیدنی های شور؛ سوپ ها و آش ها: با سبزی های تازه تهیه می شوند. از نظر تأمین انرژی اهمیتی ندارند بلکه به سبب تأمین آب و املاح (به عنوان مثال پتاسیم و سدیم) با ارزش هستند. خوردن سوپ در ابتدای غذا یک عات غذایی پسندیده است که نباید تغییر کند. در دوران مسابقات نباید این نوع سوپ ها را با آش گوشت و سوپ های ماهی که جایگزین کرد. د) دم کردنی ها: از ریختن آب جوش روی برگها، گلها یا دانه ها به دست می آیند که باعث معطر شدن آب می شوند. در بین آنها چای و قهوه خصوصیات مهمی دارند: - قهوه: ماده اصلی آن کافئین است که روی سیستم عصبی اثر محرک دارد. بنابراین باید از افراط در نوشیدن آن خودداری کرد. با علم به اینکه مقدار کم آن بعد از غذا به هضم غذا و به تولید ادرار کمک می کند. قهوه عربی؛ قهوه ملایمی است نسبت به قهوه روبوستا مقدار کمتری کافئین دارد. - چای: تقریباً خصوصایت قهوه را دارد اما به نسبت کمتر، چای را می توان بیشتر از قهوه مصرف کرد. م) شیر: برای تعادل تغذیه ای ضروری است و به حالت طبیعی و یا با افزودن شکر یا عسل می توان استفاده کرد. شیر یک نوشابه مطلوب و قابل هضم است که با درجه حرارت معمولی (نه سرد و نه گرم) هضم آسان تری دارد. ه) آب میوه ها: دارای همان خصوصیات میوه ها هستند. یادآوری کنیم که باقیمانده قلیایی دارند و بدین ترتیب برای از بین بردن اسیدوز ناشی از خستگی مناسب می باشند. نباید آنها را با �نوشابه های دارای طعم میوه� که حاوی مقادیر جزئی آب میوه و مقادیر زیادی آب هستند اشتباه کرد. و) نوشابه های گاز دار: به هیچ وجه نباید با آب میوه ها اشتباه شوند چون نه دارای ارزش املاح و نه ارزش ویتامینی هستند. دو عیب عمده دارند: - مقدار زیادی شکر دارند که به رژیم غذایی معمولی و کافی ورزشکار اضافه می شود. - گاز کربنیک آن می تواند موجب اختلال در هضم غذا شود. ● املاح موجودات زنده برای ادامه حیات نیاز به حدود ۲۰ عنصر معدنی دارند که بعضی از آنها به مقادیر ناچیزی لازمند. تمام این عناصر توسط غذاها تأمین می شوند. حتی هنگامی که رژیم نامتعادل باشد، کمبود مطلق نادر است، اما کمبود نسبی فراوان است. عناصر معدنی اعمال متعددی انجام می دهند: - از اجزای سازنده مهم سلول اند. - در ترکیب موادی که در تنفس نقش دارند (هموگلوبین، میوگلوبین و سیتوکرومها) و بعضی از سیستمهای آنزیمی وجود دارند. - در تنظیم قابلیت نفوذ غشاها و جداره های موئینه نقش دارند. - در ساختمان اسکلت وارد می شوند، مخصوصاً کلسیم و فسفر که به استخوان ها استحکام می بخشند. - در تعادل یونی بین سدیم، کلسیم، پتاسیم و منیزیم ( در تمام اعمال سلولی) و تنظیم تحریک پذیری عصبی و عضلانی نقش دارند. - فشار اسمزی و تعادل اسید و باز بدن را حفظ می کنند. - در تنظیم متابولیسم آب و حجم خون مداخله می کنند. ● سدیم، کلر و پتاسیم مطالعه جداگانه این سه عنصر مشکل است زیرا متابولیسم آنها شدیداً بهم وابسته می باشد. در حقیقت این عناصر تنظیم کننده مقدار و توزیع نرمال آب در بدن هستند و تنظیم کننده انقباضات عضلانی منظم هم در عضلات اسکلتی و هم در قلب هستند. از این رو تعادل این سه عنصر در یک ورزشکار حرفه ای بسیار مهم است. سدیم و کلر در مایع خارج سلولی و پتاسیم در مایع درون سلولی وجود دارند. ● موازنه پتاسیم پتاسیم از طریق مصرف تعداد زیادی مواد غذایی گیاهی (میوه ها، حبوبات، مغزها و بعضی از سبزیهای سبز) و شیر (۳ تا ۵ گرم در روز) تأمین می شود. آشامیدنی ها روزانه ۵/۰ گرم پتاسیم وارد بدن می کنند و کمبود آن موجب اختلال در انقباض عضلات صاف یا مخطط و تغییرات الکترو کاردیوگرام می شود. مثلاً تغییر نمودار قلبی نشان دهنده ی کاهش پتاسیم در حین فعالیت شدید است که با جبران پتاسیم قلب به حالت اولیه باز می گردد. حفظ ذخیره مطلوب پتاسیم یک عامل خوب برای توانایی عضلات است. در حالت کاهش قند خون، دادن همزمان پتاسیم و گلوکز خیلی سریع تر باعث بهبودی می شود. دریافت پتاسیم بعد از انجام مسابقات باعث افزایش ادرار شده و به دفع متابولیت ها که موجب خستگی می شوند کمک می نماید. در هر حال توجه داشته باشیم که فعالیت عضلانی وقتی که سنگین و در گرما باشد، موجب تهی شدن پتاسیم بدن می گردد که با کاهش پتاسیم خون مشخص می شود. بنابراین باید قبل از فعالیت فرصت را مغتنم شمرده و به ذخیره سازی پتاسیم پرداخت تا در طول فعالیت قابل استفاده باشد. برای این کار باید میوه های تازه و خشک، سبزیهای سبز، لبنیات، جعفری و شکلات مصرف شود. و یک درمان دارویی این است که قبل از مسابقه و یا در زمان استراحت بین مسابقه ۵/۰ تا ۱ گرم گلوکرونات پتاسیم مصرف شود. ● تعادل سدیم در هوای گرم و مخصوصاً مرطوب، هنگامی که از فصل سرد به فصل گرم می رویم ، در فعالیت طولانی یا در شروع تمرینات، دریافت نمک بیشتری لازم است، که می توان با صرف سوپ سبزیها آن را تأمین کرد. به منظور جلوگیری از عوارض کاهش سدیم بدن (گرفتگی عضلات، ناآرامی ضعف در اعمال بدن، غش، بی خوابی و گاهی تب) هنگام فعالیت به مکمل نمک طعام نیاز است. مصرف این مقدار نمک طعام تغییرات کلر خون، که همان مشکلات کاهش سدیم را به همراه دارد را نیز اصلاح می نماید. ● منیزیم منیزیم همراه با کلسیم ایجاد کننده جاذبه بین مولکول های پروتئینی درون سلولی هستند و در سیستمهای متعدد آنزیمی شرکت دارند.اغلب بررسی های تغذیه ای انجام شده در سال های اخیر کمبود منیزیم در ورزشکاران را نشان می دهند. - از نظر کلینیکی تمام محققان روی اثری که کمبود منیزیم بر ایجاد نا آرامی، خستگی و تشنج عضلات صاف و مخطط دارد توافق دارند. - از نظر تجربی پایین بودن منیزیم خون ممکن است موجب گرفتگی عضلات شود. ورزشکاران باید سعی کنند با مصرف مواد غنی از منیزیم روزانه ۸ تا ۱۰ میلی گرم دریافت کنند. متأسفانه این مواد غذایی اغلب دیر هضم (مغزها، شکلات و مواد غذایی نشاسته ای) هستند. باید سعی نمود مواد غذایی را که از غلات تهیه می شوند، مخصوصاً نان را توصیه کرد. ● کلسیم کاهش کلسیم خون از مقدار مشخصی منجر به تشنج و تتانی می گردد. طبق تجربیات ما، ورزش سنگین سبب تعادل منفی کلسیم حتی در افرادی که دارای رژیم غذایی متعادل کلسیم و فسفر هستند می شود. افرادی که غذای آنها فاقد لبنیات است، کلسیم کافی دریافت نمی کنند. این تعادل منفی هنگام فعالیت تشدید شده و موجب نارسایی عضلات می شود. در نتیجه لازم است مواد غذایی غنی از کلسیم را بشناسیم: - شیر (۱۲۰۰ میلی گرم در لیتر)؛ - پنیرها (۱۰۰ تا ۸۰۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم)؛ - سبزیهای سبز ۳۵ تا ۱۰۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم برگ ها، ۵/ ۱ تا ۵۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم ریشه ها)؛ - میوه های تازه (۲۰ تا ۵۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم) و میوه های خشک (۶۰ تا ۲۰۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم)؛ عملاً در صورتی که شیر و پنیر مصرف نشود نمی توان مقدار کافی کلسیم دریافت کرد. بعضی از مواد مانع جذب کلسیم می شود (اسید فیتیک که در سبوس غلات وجود دارد، اسید اگزالیک که در اسفناج و ریواس وجود دارد) و بعضی از مواد موجب تسریع در جذب کلسیم می شوند (سیترات و لاکتات). ● آهن آهن و مس (با اهمیت کمتر) از عناصر ضروری برای حیات هستند. آهن نقش مهمی در عمل تنفس دارد. در ساختمان هموگلوبین وارد می شود و برای حمل اکسیژن به کار می رود. مقدار آهن توصیه شده روزانه ۱۵ میلی گرم است که معمولاً توسط غذاها تأمین می شود. بهترین منابع غذایی آهن: جگر، شکلات، گوشت، پسته، حبوبات، میوه های خشک، برگهای سبز، غلات و تخم مرغ است. آهن هِم (آهن آلی) موجود درگوشت و جگر جذب خیلی خوبی دارد. در بعضی از شرایط تمرینات، که بدن به حجم زیادی خون برای گردش در توده عضلانی نیاز دارد، یا در فعالیت بدنی کوهنوردی که نیاز به دریافت هوای بیشتری است، ممکن است کمبود آهن پیش آید. حتی، گاهی در بعضی از زنان در هنگام قاعدگی کاهش آهن خون مخفی ایجاد می شود که می تواند برای قدرت بدنی مضر باشد و بنابراین باید آن را اصلاح کرد. رژیمهای غذایی دارای کربوهیدرات زیاد و پروتئین کم که در حال حاضر برای دوندگان دو استقامت تجویز می گردد. مطمئناً در ایجاد کم خونی در این افراد سهم مهمی دارد. با مطالعه این مطلب اهمیت آب و املاح رابرای تامین سلامت و قوای کافی ورزشکار دریافتید ودر مطلب آینده در مورد ویتامین ها صحبت خواهیم کرد. ● ارزش کربوهیدرات ها در تغذیه ورزشکاران کربوهیدرات ها مهمترین بخش تولیدکننده انرژی در رژیم غذایی روزانه ما هستند. همه ما برای زنده ماندن و شرایط مناسب بدنی به کربوهیدرات نیاز داریم. ولی نیاز ورزشکاران به کربوهیدرات بسیار حائز اهمیت است، زیرا سوخت مورد نیاز عضلات در حین ورزش، از کربوهیدرات های ذخیره شده در بدن که بصورت گلیکوژن است، حاصل می شود. پس بسیار مهم است که بدانیم یک ورزشکار چگونه، چه مقدار و چه زمان کربوهیدرات مصرف کند تا در طول تمرین انرژی کافی داشته باشد که با مطالعه این مطلب مشاهده خواهید کرد اهمیت مصرف کربوهیدرات در ورزشکاران چقدر است. کربوهیدرات ها از قندهای ساده ای تشکیل شده اند که با اتصال به هم قندهای بزرگ را می سازند. قندهای ساده مثل ساکارز یا شکر و لاکتوز یا قند شیر و مالتوز است و قندهای پیچیده نشاسته، گلیکوژن و فیبرهای غذایی هستند. بهترین روش استفاده از کربوهیدرات ها، مصرف مقدار مناسب از هر کدام از این گروههاست. اگر مصرف کربوهیدرات ها فقط به قندهای ساده مثل قند و شکر و شیرینی جات محدود شود، اثرات سوئی خصوصاً در ساعات قبل از مسابقه بر ورزشکار می گذارد . اول از همه بهتر است با منابع غنی از کربوهیدرات ها آشنا شوید. ● منابع غنی از نشاسته: الف) آرد و کلیه محصولات تهیه شده از آن. آرد از آسیا کردن غلات و جدا شدن سبوس از مغز دانه بدست می آید و از ذرات کاملاً ریزی تشکیل شده که با آن انواع نان، بیسکوئیت و شیرینی تهیه می گردد. بلغور که از فرآورده های گندم است با روش مشابهی تهیه می شود ولی به هنگام آسیا کردن، دانه به میزان کمتری شکسته و خرد می شود. نان دارای ۵۵ درصد کربوهیدرات و مقدار کمی پروتئین (۷%) است و ارزش انرژی زایی آن ۲۵۰ کیلوکالری برای هر ۱۰۰ گرم می باشد. نان کامل دربردارنده قسمتی از سبوس دانه گندم است که هنگام آسیا نمودن حذف نشده است. این نان از نظر پروتئین ها و ویتامین ها از نان سفید غنی تر می باشد، به همین دلیل مزیت بیشتری نیز دارد. از طرف دیگر این نان به سبب دارا بودن سبوس، موجب تحریک جدار روده و تسریع دفع می شود کهاین مساله برای افراد مبتلا به یبوست بسیار مفید است ودر عین حال افرادی که روده بزرگ حساسی دارند، باید از نان بدون سبوس استفاده کنند. مشکل نان اغلب در نحوه تهیه آن است. خمیری که خوب عمل نیامده و به اندازه کافی پخته نشده باشد، اغلب غیرقابل هضم می باشد. به همین دلیل در رژیم غذایی ورزشکاران ترجیح می دهیم از نان هایی استفاده شود که مشخصات زیر را دارا باشد: داغ نباشد، مانده نباشد و در عین حال که خوب پخته شده و برشته باشد( نان سوخاری، نان های برشته که در آنها نشاسته شروع به تجزیه کرده باشد، قابلیت هضم بیشتری دارند)، نیاز به جویدن بیشتر داشته باشد مشروط به اینکه احتیاج به مرطوب کردن آن نباشد. محصولات بیسکوئیتی را از آردهای خیلی سفید شده که به آنها چربی، شکر و گاهی شیر، تخم مرغ و مواد طعم دهنده اضافه شده، تهیه می کنند. ارزش انرژی زایی بالاتری نسبت به نان دارند( به طور متوسط۴۰۰ کیلوکالری برای هر۱۰۰ گرم). بیسکوئیت ها با هضم آسان احتمالاً می توانند جایگزین نان یا مکمل مصرفی آن گردند. بیسکویت ها دارای ارزش انرژی زایی بالایی هستند ولی هضم آنها همیشه آسان نمی باشد و از طرف دیگر در تابستان(خصوصا شیرینی های حاوی خامه) ممکن است موجب مسمومیت گردند. ● رشته ها و ماکارونی ها: از بلغور گندم سخت تهیه می شوند. ارزش تغذیه ای آنها نزدیک به آرد است. ماکارونی ها به صورت پخته مصرف می شوند که در این حالت حدود سه برابر وزنشان آب جذب کرده و تقریباً ارزش تغذیه ای سیب زمینی بدون ویتامین ث را پیدا می کنند. ب) برنج: دارای انواع گوناگونی است که متعلق به دوگونه می باشند: برنج با" دانه های گرد" که تمایل به چسبیدن" دارد و برنج با " دانه های کشیده". برنج دسته اول را همیشه بدون شلتوک آن به فروش می رسانند و این عمل موجب جدا شدن تمام ویتامین B۱ آن می گردد. برنج دسته دوم اغلب دارای پوشش خارجی خود ( شلتوک) بوده یا قبل از گرفتن پوشش خارجی با عملیاتی موجب نفوذ ویتامین B۱ پوسته به درون دانه می شوند. بنابراین اگر برنج به روش دمی پخته شود، موجب حفظ ویتامین B موجود در آن می شود که یک ویتامین بسیار ضروری برای ورزشکاران است. ج) سیب زمینی: ارزش غذایی آن از نظر کربوهیدرات بیشتر به ماکارونی و برنج نزدیک است تا سایر موادغذایی گیاهی. سیب زمینی دارای پتاسیم و عناصر کمیاب و تأمین کننده ۵ تا ۲۰ میلی گرم ویتامین ث در هر ۱۰۰ گرم است. به منظور حفظ ویتامین ث ترجیحاً باید سیب زمینی را با پوست پخت. سیب زمینی های سرخ شده یا برشته شده در روغن، چربی زیاد و هضم مشکلی دارند. از این رو برای تنظیم برنامه غذایی قبل از مسابقات حتماً لازم است، سیب زمینی آب پز در برنامه غذایی ورزشکار قرار گیرد نه سرخ شده. د) حبوبات: حبوباتی که عبارتند از: عدس، لپه، نخود و لوبیاها. غنی بودن این مواد از نشاسته موجب شده که شدیداً انرژی زا باشند. در حالت خشک دارای ۲۳% پروتئین هستند، از این رو غذای بسیار مناسبی در زمان انتظار برای مسابقات هستند. میزان عناصر معدنی، عناصر کمیاب و ویتامین های گروه B آن ها قابل توجه است. ● منابع اصلی ساکارز الف) شکر: از چغندرقند یا نیشکر استخراج می شود و دارای ارزش انرژی زایی بالا( ۴۰۰ کیلوکالری برای هر ۱۰۰ گرم می باشد. تقریباً فقط حاوی ساکارز بوده و به سرعت توسط بدن قابل استفاده است. شکر و مجموع فرآورده های شکر( قند معمولی، شیرینی های خشک، آب نبات ها، مربا) تقریبا فاقد ویتامین ها و املاح معدنی هستند و مقدار مصرف آنها نباید به بیش از ۱۰ درصد کل کالری دریافتی برسد. نوشابه های گازدار نیز در این دسته قرار می گیرند. محلول هایی که حاوی مقدار کمی قند ومواد مغذی دیگر هستند مثل آبمیوه های شیرین شده ، اگر در زمان مسابقه های طولانی مثل دوچرخه سواری به دفعات مصرف شوند، اثر مفیدی به روی دوچرخه سوار دارد این جیره غذایی تأمین کننده قند کافی برای جلوگیری از هیپوگلیسمی( کاهش قندخون) و شوک ناشی از ضعف، به هنگام رقابت می باشد. باید توجه داشته باشید خوردن محلول های غلیظ گلوکز، مثل کولاهای مختلف و آب میوه ها، تا ۴۵ دقیقه قبل از مسابقه منجر به کاهش راندمان عملیات می شود، چون باعث ترشح انسولین از لوزالمعده می شود. این میزان زیاد انسولین از مصرف چربی ها جلوگیری کرده، در نتیجه تنها گلیکوژن به مصرف می رسد. ب) عسل: انرژی بسیار زیادی دارد(۳۲۰ کیلوکالری درهر۱۰۰ گرم) و حاوی مقادیر مساوی فروکتوز و گلوکز است. قابلیت هضم سریعی دارد و می تواند تا حدودی خاصیت لینت دهندگی داشته باشد. از آن برای تهیه رژیم غذایی دوران انتظار ورزشکاران استفاده می شود. ج) شکلات: از آسیاب نمودن خمیر کاکائو که به آن مواد مختلف اضافه شده است بدست می آید. ارزش انرژی زایی آن بالاست چون دارای مقدار زیادی چربی است(۵۰۰ کیلوکالری درهر۱۰۰ گرم آن) . شکلات دارای مقادیر قابل توجه ویتامین های گروه B است، مقوی بوده و مدر می باشد. افراط در مصرف آن می تواند موجب اختلالات گوارشی گردد و به علت دارا بودن اگزالات کلسیم به مفاصل و کلیه ها آسیب می رساند. به علت دارا بودن منیزیم که در انجام عملیات ورزشی مفید است، می تواند در حد متعادلی در زمان تمرینات مصرف شود. نوع دیگر قند ساده فروکتوز است که در سبزیجات و میوه ها موجود است. ولی نکته مهم تر در مورد سبزی ها و میوه ها، وجود ویتامین های زیاد و مفید خصوصاً در سبزی ها، برای ورزشکاران است. مصرف سبزی زیاد بصورت سالاد با هر غذا و استفاده از سبزی فراوان در غذاها برای یک ورزشکار ضروری است. برگ های ترد( کاهو)، سبزی های میوه ای( گوجه فرنگی) ، ریشه های زرد( هویج، ترب)، سبزی های نازک، احتمالاً با رنده کردن قابلیت هضم بیشتری پیدا می کنند. این مواد غذایی گیاهی باید سالم و بدون آلودگی بوده و با احتیاط شسته یا پوست گرفته شوند. اگر سبزی ها و میوه ها خام مصرف شوند، بالاترین ارزش تغذیه ای خود را خواهند داشت. باید آنها را در نزدیک ترین محل برداشت مصرف کرد، بدون آنکه قسمت های پررنگ آنها مثل برگ های کاملاً سبز کاهو، دور ریخته شود. خرما و میوه های خشک شده مانند: زردآلو، کشمش، آلو و انجیر به دلیل دارا بودن مقدار زیاد کربوهیدرات( ۶۰ تا ۷۰ درصد) و ارزش بالای انرژی زایی( ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلو کالری برای هر ۱۰۰ گرم) از میوه های تازه متمایز می گردند.از نظر پتاسیم و منیزیم و مخصوصاً آهن و مس غنی هستند. دارای هضم آسان بوده و یک منبع مطلوب کربوهیدرات و املاح می باشند که می توان از آنها در فعالیت بدنی استفاده نمود. آنچه که مربوط به سبزی ها است: ۱) سبزیهایی که می توان خام مصرف کرد: هویج رنده شده، گوجه فرنگی، کاهو، جعفری،...سبزیه ای نازک. ۲) سبزیهایی که می توان پخته مصرف کرد: سبزیهایی که قبلاً پخته شده( مثل کنسروها) بعلاوه لوبیا سبز، نخود سبز و تره. ۳) سبزیهایی که بر حسب تحمل فردی مصرف می شوند: کلم و گل کلم، آرتیشو، کرفس( ساقه و برگ)، ترشک، خیارچنبر، خربزه( مخصوصاً بصورت فالوده)، قارچ، ترب، ریشه خردل، مارچوبه، پیاز، سیر، موسیر، بادمجان، کدو، اسفناج. باید این موارد را در خصوص نحوه ی مصرف سبزی ها در نظر گرفت که بافت ساختمانی سبزی ها، در هر حال نیاز به جویدن کافی دارد و افزودن احتمالی موادغذایی دیگر، مخصوصاً چربی های حرارت دیده می تواند سبزی ها را غیرقابل هضم کند( سبزیهای سرخ شده). ▪ آنچه مربوط به میوه ها است: مصرف این میوه ها برای ورزشکاران توصیه می شود: مرکبات، انگور، هلو، زردآلو، گیلاس، گلابی، سیب، آناناس